Qom: Serce szyickiego islamu w Iranie
Położone zaledwie 140 km na południe od Teheranu Qom to znacznie więcej niż prowincjonalne miasto – to duchowa stolica Iranu i jedno z najświętszych miejsc szyickiego islamu. Założone w VIII wieku, zyskało religijne znaczenie w 816 roku, gdy pochowano tu Fatimę al-Masumę, siostrę ósmego imama Alego ar-Ridy. Dziś to drugie po Maszhhadzie najważniejsze sanktuarium w kraju, przyciągające rocznie miliony pielgrzymów.
Religijne i polityczne znaczenie Qom
Qom to nie tylko miejsce pielgrzymek – to intelektualne centrum szyizmu. Działa tu najważniejsze seminarium duchowe (hawza) w Iranie, gdzie kształcą się przyszli ajatollahowie. To właśnie w Qom w latach 60. XX wieku ajatollah Ruhollah Chomeini rozpoczął swoją działalność, która doprowadziła do rewolucji islamskiej w 1979 roku. Dziś miasto pozostaje bastionem konserwatyzmu – na ulicach dominują czarne chusty kobiet i długie szaty duchownych.
Ciekawostka: W Qom znajduje się tzw. „Jamkaran Mosque”, gdzie według szyickiej tradycji ma się objawić Mahdi – ukryty dwunasty imam. Co wtorek wieczorem tysiące wiernych gromadzi się tu na specjalne modlitwy.
Jak zwiedzać Qom?
Na zwiedzanie Qom warto przeznaczyć pół dnia – to wystarczający czas, by poczuć wyjątkową atmosferę tego miasta, nie przytłaczając się jego konserwatywnym charakterem. Główną atrakcją jest oczywiście kompleks świątynny Fatimy al-Masumy.
- Dojazd z Teheranu: Autobusy odjeżdżają z dworca South Terminal (Terminal-e Jonub), bilet kosztuje około 130 000 IRR (2022). Podróż trwa 1,5-2 godziny.
- Przybycie do Qom: Autobus zatrzymuje się na dużym rondzie w centrum miasta. Stamtąd taksówka do sanktuarium kosztuje 50 000-70 000 IRR.
- Zwiedzanie sanktuarium: Kompleks ma oddzielne wejścia dla kobiet i mężczyzn. Kobiety otrzymają darmową czador (szatę zakrywającą całe ciało). Turystom przydzielany jest przewodnik, który opowie historię miejsca i zadba, by nie wchodzić do stref zarezerwowanych dla wyznawców.
- Warto zobaczyć: Złocone kopuły i minarety, dziedzińce zdobione lustrzanymi mozaikami, oraz (z zewnątrz) sam grobowiec Fatimy. Warto obserwować emocjonalne modlitwy pielgrzymów.
Inne atrakcje Qom
- Muzeum Chomeiniego – skromne mieszkanie, gdzie przyszły przywódca rewolucji rozpoczynał swoją działalność. Wstęp wolny, ale wymagane jest zachowanie powagi.
- Bazar Qom – znacznie mniejszy niż teherański, ale autentyczny. Warto tu kupić słynne pistacje z Qom lub „gaz” – tradycyjną perską słodycz.
- Muzeum Malek – zaskakująco bogata kolekcja sztuki islamskiej i przedislamskiej, w tym rzadkie manuskrypty.
Praktyczne wskazówki
- Stroje: Qom to najbardziej konserwatywne miasto Iranu. Kobiety powinny mieć zakryte włosy, nadgarstki i kostki. Mężczyźni – unikać krótkich spodenek.
- Zdjęcia: W sanktuarium można fotografować architekturę, ale unikajmy zdjęć modlących się osób bez ich zgody.
- Czas zwiedzania: Najlepsze godziny to poranek lub późne popołudnie, gdy upał jest mniej dokuczliwy.
- Następny cel: Z Qom łatwo dostać się do Kashan (2 godziny autobusem) – pięknego miasta z tradycyjnymi perskimi domami.
Qom to miejsce, gdzie religia przenika każdy aspekt życia. Choć może wydawać się przytłaczające dla zachodniego turysty, stanowi niezapomniane doświadczenie i klucz do zrozumienia współczesnego Iranu.
Dodaj komentarz